Алма Қыраубаева
Алма Қыраубаева
Алма Мүтәліпқызы Қыраубаева 1947 жылы 26 мамырда Қызылорда облысы Сырдария ауданының Бірқазан станциясында дүниеге келген.
Орта мектепті алтын медальмен аяқтап, 1966‒1970 жылдар аралығында Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетінде үздік оқиды. 1973 жылы аспирантура бітіреді. Студент кезінде жазған өлеңдері мен әңгімелері баспасөз беттерінде жарияланған. 1974‒2000 жылдары аталған университеттің өзі бітірген факультетінде ассисенттіктен профессорлыққа дейінгі басқыштардан өткен. 2000 жылдың қыркүйегінен Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия университеті қазақ әдебиеті кафедрасының профессоры және Қазақ ұлттық музыка академиясы қазақ тілі кафедрасының меңгерушісі болады.
1974 жылы ‒ ««Қисас-Рабғұзи» мен «Махаббатнаманың» идеялық-көркемдік ерекшеліктері» деген тақырыпта кандидаттық диссертация, 1997 жылы «Шығыстық қисса-дастандардың түп-төркіні мен қалыптасуы» деп аталатын тақырыпта докторлық диссертация қорғаған.
Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі мен қазақ әдебиетіндегі шығыс поэзиясының ықпалы мәселелері бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізді. Ол – қазақ мектептеріне арналған тұңғыш «Ежелгі әдебиет» оқулығының (1996), жоғары оқу орындарына арналған «Ежелгі дәуір әдебиеті» хрестоматиясының (1991), «Ғасырлар мұрасы» (1988), «Шығыстық қисса-дастандар» (1997) атты монографиялардың, «Махаббатнама» (1985), «Абайдың поэмалары» (1985), «Қисса жанрының өзіндік ерекшеліктері» (1985), «Түркі әдебиеті» (1988), «Жаным садаға» (1995), «Ежелгі әдебиет» (1996), «Ежелгі дәуір әдебиеті» (2002) т.б. оқу құралдарының, 100-ден астам ғылыми-әдістемелік, публицистикалық мақаланың авторы. Орта мектептің 8-сыныбына арналған «Қазақ әдебиеті» оқулығы авторларының бірі.
1993-1996 жылдары халықтық тәрбие мен ұлттық рухқа негізделген «Гуманитарлық қазақ мәдениеті мектебін» ашты. «Сенім» авторлық бағдарламасы өзі ашқан мектепте тәжірибеден өтті. Ол тек ұлттық мектеп, ұлттық тәрбие мәселесін қазақ зиялыларының арасында алғашқылардың қатарында көтерген педагог-ғалым ғана емес, белгілі әдебиетші, бүкіл түркі әлеміне танымал ғалым еді. Оның еңбектері Түркия елінде шыққан 30 томдық түркі әдебиеті тарихына енген.
Алма Мүтәліпқызы сонымен қатар Ж.Жабаевтың ұмытылған ән-термелерін жинақтап, өз орындауында Қазақ радиосының алтынқорына жаздырған. «Жамбыл салған ән еді» жинағын құрастырған. Ол – Ж.Жабаев атындағы Халықаралық сыйлықтың лауреаты (1997).