Жүргізуші. – Бұл – «Дұрыс сөйлейік!» атты бағдарламалар циклі. Біз интонациялық ерекшеліктер жайлы сөз қозғап жатырмыз. Ал бұл жолы ісқағаз стилінің ауызша формасының интонациялық ерекшеліктері жайлы айтсақ, Анар ханым...

Анар ханым. – Иә, Самат, енді ісқағаз стилі дегеннен гөрі ресми стиль деп айтайық, өйткені ауызша формада жүзеге асқан кезде, бұл жерде енді қағаз мәселесі көтерілмейді ғой. Бұл жерде екеуара қарым-қатынас мәселесі туралы айтылады. Ісқағаз стилі өзі басқа стильдерге қарағанда... Өзі кез келген стиль өзінің бір ерекшелігі болады ғой. Оқшау тұрады, қанша дегенмен де... Басқа стильдің элементтері қолданылғанымен, ол стильдің өзіне тән ерекше бедері болатынын  айтқанбыз, өткен бағдарламада. Енді ресми қатынастың ауызша формасында, сол ресми қарым-қатынастың жазба формасына қарағанда біраз еркіндік беріледі. Сіз ауызша сөз айтқан кезде адамды көріп тұрғаннан кейін контакт болу үшін көріп тұрып сөйлейсіз ғой енді. Контакт болу үшін кейде мынандай интонацияның көркем әдебиет стиліндегі, публицистикалық стильдегі элементтерін пайдалануға болады. Яғни дауысты ойнатуға болады, кішкене құбылтуға болады. Содан кейін, түрлі паузаларды пайдалануға болады. Қарқынды пайдаланып, даусыңызды бірде баяулатып, бірде жылдамдатып ауызша сөйлеуіңізге болады, сондай мүмкіндіктер беріледі. Алайда енді ресми қарым-қатынастың ауызша формасының жазбашаға жақын жүзеге асыратын жағдаяттары болып қалады. Мысалы, сізге Елбасының бір тапсырмасын қазір ұжымыңыздың алдында оқу керек делік, ондай кезде сіз ойнақылық деген сияқты интонацияның дауысты құбылтушы құралдарын пайдалана алмайсыз. Мұндай мәтінді оқыған кезде бір сарындылық принципін ұстанасыз. Мәтіннің құрылымына қарай әртүрлі бөліктері, тиісті интонациялық әуенмен оқылады да, дауыс әуезінде құбылғыштық, әсерлілік өте сирек болу керек. Себебі енді ісқағаз стиліндегі мәтіндегі басты мақсаты – тыңдап отырған адамның көңіл күйіне әсер ету. Оның эстетикалық талғамын тәрбиелеу немесе ақпарат жеткізіп, сол арқылы белгілі бір бағасын тудыру емес. Оны бір іске жұмылдыру. Бір істі орындату – ісқағаз стилінің басты мақсаты. Міне, осы мақсатына қарай оның интонациясы да ерекшеленеді. Ресми қатынастағы ісқағаз стиліндегі мәтіндердің интонациясына негізінен, бірқалыптылық, әуенннің бірте-бірте өзгеруі, ұстамды дауыс сазы, орта немесе баяу қарқын тән болады. Осындай біртекті дауыс суретінде енді бұйрық, ұйғарым, т.б. мәнді білдіріп тұратын тірек сөздерді тауып аласыз да, соған бір ерекше екпін түсіріп айтасыз. Сол кезде сіздің қағазыңызда берілген тапсырманы жұртшылық жақсы ұғынады.

Жүргізуші. – Бір мысал келтіріп бере аласыз ба?

Анар ханым. – Мысал үшін, қолымыздағы мына бір құжатты оқиық. Мысалы, мен сізге таныстырып жатырмын: Қазақстан Республикасының Ғылым туралы заңы Жалпы ережелер ІІ тарау 5-бап Қызметкердің құқықтары мен міндеттері: Ғылыми қызметкердің: бірінші, өзінің ғылыми және ғылыми техникалық қызмет нәтижелерінің автор деп танылуына және өнертабыс пен санаткерлік қызметтің басқа да нәтижелеріне өтінім беруге, сондай-ақ санаткерлік меншігін қорғауға; екінші, ҚР-ның заңдарына сәйкес өзі автор болып табылатын ғылыми және ғылыми техникалық қызмет нәтижелерін іске асырудан түсірген табыстарды алуға; үшінші, өзінің шығармашылық үлесіне сәйкес сыйақылар, көтермелеу сыйақылар мен жеңілдіктер алуға ҚР-ның Заңдарында тыйым салынбаған өзге де іс әрекеттерді жүзеге асыруға құқығы бар. Міне, тыңдадыңыз ғой, Самат? Осы мәтінде ешқандай да менің дауысым ойнақшып, ешқандай да бір интонациямда ерекше сіздің бір эмоцияларыңызды оятатын реңктер болған жоқ. Тек қана құрғақ ақпарат жеткізу, сол ақпараттың ішіндегі сол кейбір маңызды сөздерді ғана мен ерекшеледім.

Жүргізуші. – Жақсы! Көп рақмет!