Шәкәрім шығармашылығының зерттелуі халқымыздың сонау тарих тереңінен бүгінге жалғасып келе жатқан аса бай мәдени, рухани қазынасын түгендеу мен бағалаудың құрамдас бір саласы боларына дау жоқ. Ал туған халқының мәдени мұраларын жинақтау мен зерттеу адамзаттың қай ұрпағы үшін де мәртебелі міндет саналған. Дегенмен тарих доңғалағы әрдайым бір ырғақпен қозғала бермеген. Бір заманда жарқырап көрінген кейбір рухани қазыналардың келесі бір тарихи кезеңде көмескі тартатыны, не болмаса, керісінше, кешегі күні қадірі мен қасиеті елеусіздеу саналған мұраның бағы жанар жұлдызды шағы туатыны – өмір шындығы. Адамзат парасатының алдындағы биік міндет  –  шын асылды жасықтан айырып ала білу, оның өзіне лайық бағасын беру. Тарих осыны талап етеді.

Заман ілгері жылжып, адамзат санасы неғұрлым биікке иек артқан сайын оның алдындағы міндеттердің де мәртебесі биіктеп, ауқымы кеңейіп, мәні күрделілене түспек. Қазақ әдебиеттану ғылымының алдында уақыт керуенімен ілесе еңсе көтере түскен мәртебелі міндеттердің бірегейі – аталмыш мұраларға тұтас рухани, әдеби-эстетикалық құбылыс ретінде баға беру, жеке пікірлерден жалпы тұжырымға аяқ басу. Сол себепті біз   Шәкәрім шығармашылығын әдебиетіміздің даму тарихындағы өзгеге ұқсамайтын өзіндік бояу, өрнегі бар рухани құбылыс тұрғысында қарастыруды мақсат етуіміз қажет. Әрине, жекелеген шығармалар немесе белгілі бір жанрдағы сіңірген еңбегі қаламгердің суреткерлік дәрежесін, көркемдік ой жүйесін таныта алатынына шек келтірмейміз. Ал Шәкәрім сынды сан қырлы талант иелерінің шынайы тұлғасын сомдау үшін, ұлттық әдебиеттегі орнын нық орнықтыру үшін оның бүкіл әдеби мұрасына үзілмес желі болып тартылған көркемдік ойдың қазығын пайымдап, эстетикалық мұраттары мен темірқазық идеяларының түп-тамырына үңіле отырып, тиянақты әрі тұтас ғылыми тұжырым қалыптастыру қажет. Сонда ғана ұрпақтары Шәкәрімді ақын яки прозашы, немесе ойшыл философ деп жеке-жеке танымайды, ұлттық ой-парасат әлеміндегі тұтас құбылыс, биік нысаналы нағыз суреткер ретінде қабылдайтын болады.

Балтабай Әбдіғазиұлы