Зелинский Варшава университетін бі­ті­­ріп, енді ғана қоғамдық өмірге ара­ласа бастаған кезде Ресейге тәуелді, ба­ғы­нышты Польшада ұлт-азаттық қоз­­ғалысы басталғанда, ол мұның бел­сенді ұйымдастырушыларының бірі болды. Елде «Халық кегі» атты құпия патриоттық ұйыммен байланысқаны үшін ол 1834 жылы сотталып, сол заман­ның сөзімен айтқанда, «қырғыз даласына» жер аударылды. Сегізжылдық айдау кезінде ол Есіл бойындағы қазақ ауылдарында, Аягөз, Балқаш, Жетісу жерлерінде де айдауда жүрді.

Зелинский қазақ жерінде айдауда бол­ғанда халқымыздың тұрмыс халі, әдет-ғұрпы және салт-санасымен жете танысады. Өз халқының тәуелсіздігі үшін күрескен ақын қазақ елінен де Польшадағыдай екіжақты езудегі қайғылы тағдырын жанымен сезіп, түсіне білді. Қазақ даласының сұлу табиғаты, дала өміріндегі әлеуметтік қайшылықтар, жай халықтың ауыр тұрмысы, шер-мұңы, үміт-арманы, олардың ақжарқын адалдығы, адамгершілік қасиеттері поляк ақынын барынша қызықтырады. Ол осынау өлкенің табиғатына ғашық болып, көшпенділермен достасып, олардың өмірінен шабыт алып, оған өлең жолдарын арнайды. Шы­ғыс елдері туралы экзотиканы көбірек қалайтын дағдымен жүрмей, по­ляк ақыны алдымен сол дәуірдегі Қа­зақ­­станның салт-тұрмысын нақты сурет­теуге ниеттенген. Г.Зелинский өзінің шығар­машылық өмірінде көптеген кө­лем­ді дүниелер жазған. Солардың ішінде оның арқалы ақын атағын шығарған «Қазақ» және «Дала» дастандары. Бұл жерде бір еске ұстар жай: Густав Зелин­ский қаламынан алдымен «Қазақ» (түп­­нұсқада «Киргиз») дастаны туып, ол 1842 жылы Вильно қаласында жеке кітапша болып басылған. Ақынның бұл екі дастаны сол кездің өзінде-ақ тез әйгіленіп, Европа халықтарының көптеген тілдеріне аударылып үлгерген. Мысалы, бір ғана «Қазақ» дастаны неміс тілінде 4 рет (1851-1855, 1858 және 1888 жж),чех тілінде 1863 жылы, ал, француз және ағылшын тілдерінде 1870 жылы қатар басылып шығыпты.

Шығыс қазақстандық орыс жазушысы Г.Д.Гребенщиков оны фран­цуз тілін­дегі нұсқасынан орыс тіліне тәржі­малап, 1910 жылы Томск қаласындағы «Бытовая Сибирь» серіктестік баспасынан жеке кітап етіп бастыртып шығартқан екен. Қазірде осы кітаптың бір данасы Семей қаласындағы Абайдың әдеби-мемориалдық мұражайында сақтаулы тұр. ХІХ ғасырдың соңғы жартысы мен ХХ ғасырдың алғашқы жылдарында «Қазақ» дастанының Европа­да ғана 22 рет басылып шығуының өзі-ақ оның жоғары бағаланғанын анық аңғартса керек. Зелинскийдің «Қазақ» дастанын ақын Әбдікәрім Ахметов, «Дала» дастанын ақын Тайыр Жароков қазақ тіліне аударуда мейілінше көп еңбек сіңірді. Бұл екі дастанның басы біріктіріліп, 1964 жылы ғана төл тілімізде «Қазақ» деген атпен жеке кітап болып жарық көрді. «Қазақ» дастаны ХІХ ғасырдың алғашқы жартысындағы Қазақстан өмірінің кейбір маңызды мәселелерін елестетеді.