Қазақтың маңдайына біткен ұлы жазушы Мұхтар Әуезов – әлемге әйгілі «Абай жолы» роман-эпопеясының авторы. Ол қазақтың көркем прозасын классикалық деңгейге көтерді. Мұхтар Әуезов осы роман-эпопеясында қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбайұлының өмірін, қазақтың ұлттық дәстүрін жан-жақты ашып көрсетті. Ақынның 50 жылғы өмірінен сыр шертеді:

І том бозбала Абайдың ауылға қайтуынан басталады. Абай Қодар мен Қамқаның жазалануына, жер дауына, Кәмшаттың тағдырына куә болады. Қарқаралыға барып, Шөже ақынмен танысады. Түйеөркеште Тоғжанға кездеседі.

ІІ том Абайдың қажылыққа аттануынан басталады. Досы Ербол екеуі Байшораның Бекей ауылында Айгерімді кездестіруі, Біржан салдың қонаққа келуі, Абайдың Ақшоқыға отау тігуі, болыстық сайлаудың өтуі, Найман ауылында ғашығы Тоғжанды кездестіруі, патшаның өмірден өтіп, орнына ІІІ Александрдың отыруы, Абайдың ел істеріне араласуы, балаларын орысша оқуға беріп, өлең жазып бастауы көркем суреттелген.

ІІІ томда Абайдың маңызды мәселелерді шешіп, ел ісіне араласуы сөз болады. Әбіш оқудан келіп, Мағрипамен кездеседі. Жастар Қоңырәулиеге барады. Оразбай көп мал ұрлап, байып шыға келеді. Оспан екеуінің арасында дау туып, Оразбай арыз жазады. Оспан қайтыс болады. Ырғызбай елі оның жылын береді. Сосын Оспанның малы бөліске салынады. Міне, осы оқиғалардың бәрі Абай заманында, Абай өмірінде болған.

Ал IV том қалада обаның таралуынан басталады. Сармолла халфенің өлтірілуі, Әбіштің қайтыс болуы, Тұщыкөл шайқасы, санақтың өткізілуі, Абайға қастандық жасалуы, бас муфтидің сайлануы, Ерболдың, Абайдың өмірден өтуі туралы жазылған.

Роман-эпопеяға негіз болған оқиғалар арқылы этнографиялық, діни, мәдени-танымдық дәстүрлер де тыс қалмағанын байқауға болады. Роман-эпопеяда шынайы өмір мол қамтылған. Ақын ғұмыры, шеккен бейнеті, тартқан азабы, көрген қызығы – бәрі қазақ халқының шынайы бейнесімен тағдырлас.